Inleiding
Op 1 december 2015 is door het Hof Den Haag een arrest gewezen over onverschuldigde betaling in faillissement. Wat was er aan de hand?

Van den Boogaart HR B.V. is op 25 maart 2008 failliet verklaard. Na faillissement heeft Danianda per ongeluk nog enkele betalingen gedaan aan Van den Boogaart van totaal ruim € 21.000,-. Daniana vraagt de curator om deze bedragen direct terug te storten. De curator geeft aan dit verzoek geen gehoor en wikkelt het faillissement af. Danianda stapt daarop naar de rechter en eist van de curator in privé het geld terug, omdat sprake was van onverschuldigde betalingen. Maar hoe zit dat ook alweer met onverschuldigde betalingen in faillissement?

Onverschuldigde betaling in faillissement
In de rechtspraak is bepaald in welke situaties een curator een onverschuldigde betaling direct – dus zonder omslag van de faillissementskosten en zonder het einde van het faillissement af te wachten – moet retourneren? Het arrest ‘Ontvanger/Hamm q.q.’ van de Hoge Raad staat daarbij centraal. Om gemakkelijk te kunnen bepalen wat in welke situatie rechtens is, heb ik aan de hand van de rechtspraak een stroomschema gemaakt:

Persoonlijke aansprakelijkheid curator
Bij het doorlopen van het stroomschema wordt duidelijk dat in het voorbeeld van het Hof Den Haag de curator de bedragen direct had moeten terugbetalen. De betalingen waren namelijk gedaan na faillissement, er bestond geen rechtsverhouding die aanleiding gaf tot de betalingen en er was evident sprake van een onmiskenbare vergissing. Je komt daarmee onderaan het schema uit bij ‘Super preferente boedelvordering, curator moet bedrag direct terugbetalen’.

Omdat de curator in deze zaak het geld niet had terugbetaald, draait hij daar persoonlijk voor op. Hij draait nu zelf op voor de ruim € 21.000,-. Hij had er dus beter aan gedaan om direct gehoor te geven aan het verzoek van Danianda.

Tip
Mocht u onverhoopt een onverschuldigde betaling doen aan een failliet, neem dan direct contact op met de curator. Wanneer de betaling vóór faillissement is verricht, dan kunt u niet anders dan de vordering indienen in het faillissement. Zijn de betalingen verricht na faillietverklaring, leg dan aan de hand van het stroomschema uit dat sprake is van een onmiskenbare vergissing. De curator is in dat geval gehouden het onverschuldigd betaalde bedrag direct te retourneren. Schroom dus ook niet om de curator hierop – indien nodig – meermaals aan te spreken. Hierdoor voorkomt u dat u – zoals in het aangehaalde voorbeeld – achteraf alsnog de curator privé aansprakelijk dient te stellen om het bedrag terug te ontvangen.